HUMAN RIGHTS
WATCH Human Rights News PortuguesFrancaisRussianGerman
EspanolChineseArabicOther Languages
   

Kosovė: Sistemi i drejtėsisė nuk u del zot viktimave

Ēėshtja e pėrgjegjėsisė pėr krimet duhet tė ketė vend qendror nė bisedimet pėr statusin

(Prishtinė, 30 maj 2006) Sistemi i drejtėsisė penale ende nuk po u del zot viktimave nė Kosovė, edhe pse tani shtatė vite Kosova ėshtė nėn administrim ndėrkombėtar, vlerėson Human Rights Watch nė njė raport tė ri tė publikuar sot. Nė ndėrkohė, bashkėsia ndėrkombėtare kėto ditė ėshtė duke negociuar me intensitet tė madh statusin e ardhshėm tė Kosovės.

Also Available in

english  german  serbian 
Raporti 78 faqesh “Askund nė agjendė: Dėshtimi i vazhdueshėm qė tė kėrkohet pėrgjegjėsi nė Kosovė pas marsit 2004” hedh dritė mbi reagimin e sistemit tė drejtėsisė penale ndaj dhunės sė marsit 2004 nė Kosovė. Atėbotė, trazirat qė shpėrthyen gjithandej nėpėr provincė, e nė tė cilat morėn pjesė mė shumė se 50.000 njerėz, lanė qindra pjesėtarė tė pakicave tė plagosur dhe mijėra tė zhvendosur nga shtėpitė e tyre.  
 
“Sot, pėrgjegjėsia pėr krimet e kryera nė tė kaluarėn nuk ėshtė nė agjendėn pėr Kosovėn”, shprehet Holly Cartner, drejtoreshė pėr Evropė dhe Azi Qendrore nė Human Rights Watch. “Por, tė vendosėsh pėr statusin e Kosovės pa gjetur zgjidhje pėr sistemin e drejtėsisė do tė thotė tė helmosh tė ardhmen e saj”.  
 
Pėrparimi nė proceset gjyqėsore qė kanė tė bėjnė me trazirat e marsit mbetet i kufizuar, edhe pse u ėshtė dhėnė prioritet nė kuadėr tė sistemit tė drejtėsisė penale. Mė shumė se dy vite mė vonė, janė vetėm 426 individė tė akuzuar pėr pjesėmarrje nė trazira, tė akuzuar kryesisht pėr shkelje tė lehta tė ligjit siē janė vjedhjet dhe vetėm gjysma e kėtyre rasteve kanė rezultuar me aktvendime pėrfundimtare.  
 
Reagimi i sistemit tė drejtėsisė penale ndaj marsit 2004 ėshtė njė kut matės i mirė me tė cilin mund tė matet pėrparimi i pėrgjithshėm nė pėrpjekjet pėr tė kėrkuar pėrgjegjėsi pėr krimet. Pas gati shtatė vite tė instalimit tė administratės ndėrkombėtare, autoritetet kanė pasur mjaft kohė qė tė merren me mangėsitė nė kornizėn ligjore, nė polici, nė prokurori dhe nė gjyqe. Pėr mė tepėr, menjėherė pas dhunės sė marsit, bashkėsia ndėrkombėtare u zotua qartė se ata qė janė pėrgjegjės do tė dalin para drejtėsisė.  
 
Raporti analizon dėshtimin qė tė sillen para drejtėsisė ata qė janė pėrgjegjės pėr dhunėn. Faktorėt kryesorė janė:
     
     
  • Pėrgatitja e pamjaftueshme pėr ndėrrimet qė do tė sillnin reformat e mėdha tė sistemit tė drejtėsisė penale e qė hynė nė fuqi tri javė pas trazirave tė marsit. Pėr shembull, reformat u dhanė prokurorėve rol qendror nė procedurėn e hetimeve, njė kalim ky i pėrgjegjėsive pėr tė cilin asnjė nga aktorėt nuk ishte i pėrgatitur sa duhet.
  •  
     
  • Krijimi i njė operacioni special nga ana e policisė ndėrkombėtare pėr tė hetuar rastet e marsit, qė ishte joadekuat, i ndarė nga hetimet kryesore dhe qė nė fund dėshtoi.
  •  
     
  • Angazhimi joefikas i policisė, pėrfshirė kėtu mos-pėrfundimin e hetimeve, koordinimi i dobėt mes policisė ndėrkombėtare e vendore si dhe bashkėpunimi i pamjaftueshėm me prokurorėt.
  •  
     
  • Masat joadekuate pėr mbrojtjen e dėshmitarėve.
  •  
     
  • Mbikėqyrja dhe prioritetizimi joadekuat i sistemit tė drejtėsisė penale nga ana e administratės sė Kombeve tė Bashkuara nė Kosovė.
 
 
“Askush nuk bėn tė sillet sikur vėnia e rendit dhe ligjit nė Kosovė ėshtė gjė e lehtė”, thotė Cartner. “Por, ka mjaftė hapa qė mund tė ndėrmerren—tė sigurohemi qė prokurorėt marrin pėrgatitjet e duhura dhe se institucionet bashkėpunojnė—e qė mund tė sjellin pėrmirėsime qė sot”.  
 
Reagimi joadekuat i sistemit tė drejtėsisė penale ndaj dhunės sė marsit 2004 simbolizon njė prej problemeve mė tė mėdha me tė cilat pėrballet Kosova sot: mosndėshkimi i krimit, veēanėrisht atėherė kur ka ngjyrime politike apo etnike. Regjistrat e hetimeve dhe ndjekjeve penale pėr krime tė luftės apo pėr krime me motive etnike para marsit 2004 janė tė varfėr.  
 
Kjo ka krijuar njė qark tė mbyllur tė mosndėshkimit dhe ka forcuar bindjen ndėr tė gjitha komunitet e Kosovės—te komuniteti shumicė dhe ato pakicė—se sistemi i drejtėsisė penale as nuk ėshtė i besueshėm e as nuk ėshtė nė shėrbim tė popullit. Pakicat, sidomos serbėt e Kosovė, mė shumė se kurdoherė mė parė, nuk besojnė se mund tė jetojnė tė sigurt nė Kosovė.  
 
“Askund nė agjendė” tėrheq vėrejtjen edhe nė mungesėn e njė strategjie pėr tė informuar komunitetet e prekura pėr tė arriturat e hetimeve dhe procedurave penale pėr dhunėn e marsit 2004 si dhe pėr mungesėn e transparencės nė kuadėr tė sistemit. Kjo e bėn tė vėshtirė pėr qytetarėt qė tė marrin informata pėr procedurat penale e pėr shoqėrinė civile tė monitorojė sistemin nė tėrėsi.  
 
Raporti u bėn thirrje aktorėve kryesorė nė Kosovė, pėrfshirė Kombet e Bashkuara, Organizatėn pėr Siguri dhe Bashkėpunim nė Evropė, policinė, Institucionet e Pėrkohshme tė Vet-Qeverisjes, qė tė ndėrmarrin hapa tė menjėhershėm pėr pėrmirėsimin e sistemit tė drejtėsisė penale. Kjo nėnkupton: mbikėqyrjen adekuate tė gjyqeve; zhvillimin e njė plani veprues pėr themelimin e degės sė policisė gjyqėsore qė do tė punojė drejtpėrdrejtė me prokurorėt hetues; shtimin e bashkėpunimit mes policisė ndėrkombėtare dhe asaj vendore, prokurorėve dhe gjyqtarėve; si dhe ngritjen e njė sistemi mė efikas pėr mbrojtjen e dėshmitarėve.  
 
Raporti kėrkon nga Grupi i Kontaktit dhe Bashkimi Evropian qė nė kuadėr tė politikave pėr Kosovėn t’i jepet prioritet ēėshtjes sė pėrgjegjėsisė dhe qė ekzistimi i njė sistemi funksional tė drejtėsisė penale tė pranohet nga tė gjithė si pjesė integrale e zgjidhjes sė suksesshme tė statusit tė Kosovės, si dhe tė ofrohet mbėshtetja e nevojshme materiale pėr krijimin e njė sistemi efikas pėr mbrojtjen dhe rilokimin e dėshmitarėve.  

HRW Logo Contribute to Human Rights Watch

Home | About Us | News Releases | Publications | Info by Country | Global Issues | Campaigns | What You Can Do | Community | Bookstore | Film Festival | Search | Site Map | Contact Us | Press Contacts | Privacy Policy

© Copyright 2006, Human Rights Watch    350 Fifth Avenue, 34th Floor    New York, NY 10118-3299    USA