(نیویارک) – دیدبان حقوق بشر در گزارشی که امروز منتشر کرد، اعلام کرده است که قطع حمایتهای بینالمللی برای افغانستان موجب کاهش خدمات اساسی صحی برای زنان خواهد شد. به تعقیب اعلام خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان در یازدهم سپتامبر ۲۰۲۱م از سوی رییسجمهور جو بایدن، رییسجمهور ایالات متحده امریکا، انتظار میرود که در ماههای آینده کاهش بیشتری در کمکهای بینالمللی به افغانستان به وجود آید.
گزارش 39 صفحهای دیدبان حقوق بشر که زیر عنوان «اگر زنده ماندیم میخواهم چهار طفل داشته باشم: دسترسی زنان افغان به خدمات صحی در افغانستان» به نشر رسیده است، مشکلات و موانع موجود در برابر دسترسی زنان و دختران افغان به خدمات صحی و آسیبپذیر شدن سیستم خدمات صحی با کاهش حمایتهای مالی کشورهای تمویلکننده در افغانستان را مستندسازی کرده است. کاهش مساعدتهای مالی کشورهای دونر در افغانستان از همین حالا باعث به وجود آمدن تأثیرات منفی روی زندگی تعداد زیادی از زنان و دختران افغان شده است؛ چون کاهش کمکهای یادشده منجر به کاهش دسترسی زنان به خدمات صحی و پایین آمدن کیفیت این خدمات شده است.
خانم هیدربار، سرپرست ریاست حقوق زنان سازمان دیدبان حقوق بشر، اظهار داشته است: «دونرهای بینالمللی در یک بازی انتظار مبنی بر اینکه خروج نیروهای بینالمللی باعث افزایش بیشتر مناطق تحت کنترل طالبان خواهد شد یا خیر، گیر ماندهاند؛ اما این انتظار نمیتواند دلیل قانعکنندهای برای قطع کمکهای مالی مربوط به خدمات اساسی صحیای گردد که نهادهای خیریه در مناطق ناامن و تحت کنترل طالبان فراهم میسازند.»
دیدبان حقوق بشر برای نوشتن این گزارش با 56 تن از شهروندان افغانستان به شمول 34 زن در ماههای مارچ و اپریل گفتوگو و مصاحبه کرده و از آنها خواسته است که تجاربشان در خصوص دسترسی به خدمات صحی را با این سازمان به اشتراک بگذارند. همچنین، دیدبان حقوق بشر با 18 تن از افغانهایی که در سکتور صحی مشغول به کارند، به شمول وزیر صحت عامه، مصاحبه کرده است.
دیدبان حقوق بشر میگوید که در جریان دو دهه گذشته، حکومت افغانستان برای تمویل خدمات اساسی صحی بر کمکهای کشورهای دونر متکی بوده است که این کمکها در سالهای اخیر بهسرعت کاهش یافته و احتمالاً در آینده نیز با سرعت بیشتری کاهش خواهد یافت. در سال 2013م، کمیته مساعدتهای توسعهای کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) مبلغ 141 میلیون دالر به سکتور صحی افغانستان و نهادهای مرتبط به آن کمک کرد. در سال 2019م، این کمکها حدود 26 درصد کاهش یافته و به 105 میلیون دالر تقلیل یافته است.
حکومت افغانستان در کوتاهمدت از توانایی حرکت کمتری بهسوی خودکفایی برخوردار است. بیشتر از 75 درصد بودجه توسعهای افغانستان حالا از طریق کمکهای بینالمللی تأمین میشود. در سال 2020م، عواید داخلی افغانستان در مقایسه با سال 2019م، حدود 2.8 درصد کاهش را نشان میدهد که دلیل عمدهٔ آن شیوع همهگیری جهانی ویروس کرونا بوده است.
طوری که شفاخانهها ازدسترسی به بودجه تأمین امکانات اساسی صحی محروم میشوند، خدمات و امکانات صحی که قبلاً بهطور رایگان فراهم میشد، حالا در بدل پول در اختیار مراجعین قرار داده خواهد شد. تعداد زیادی از مریضان توانایی پرداخت مصارف خدمات صحی یا مصارف رفتوبرگشت به مراکز صحی در مناطق دورافتاده را ندارند. دستاوردهای کلیدی مربوط به خدمات صحی مانند دسترسی زنان به خدمات قبل از ولادت و زایمان با حضور داکتران و یا نرسهای مسلکی نیز در حال از بین رفتن است.
یکی از داکتران افغان در ولایت کاپیسا واقع در شمالشرق کابل، چنین میگوید: «این منطقه تحت کنترل طالبان است. مردم فقیر اند. کار و مصروفیت نیست. کلینیکها از مناطق مسکونی فاصله زیاد دارد. بنابراین، زنان اغلب هنگام ولادت فوت میکنند یا اطفال هنگام ولادت از بین میروند. ... حتا مردم برای بردن مریضان به مراکز صحی و شفاخانههای دولتی پول ندارند. در شفاخانههای دولتی هم برای دسترسی به خدمات و امکانات صحی، باید پول پرداخت شود.»
زنان و دختران برای دسترسی به اساسیترین معلومات صحی و نسایی - ولادی با مشکلات و چالشهای فراوانی دستوپنجه نرم میکنند. زنان افغان به امکانات مدرن مربوط به جلوگیری از حاملگی، و خدمات صحی قبل و بعد از ولادت دسترسی ندارند. امکانات جدید تداوی سرطان و خدمات روانی قابل دسترسی نیست. زنان به خدمات منظم جلوگیریکننده از سرطان شایع در زنان، اصلاً اطلاع ندارند و اکثر ولادتها هنوز هم در غیاب متخصصان ولادی - نسایی انجام میگیرد.
اکثراً زنان بیشتر از تعداد فرزندی که میخواهند، ولادت میکنند. این موضوع بیشتر به دلیل عدم دسترسی زنان به امکانات مدرن جلوگیری از حاملگی و ولادت است. علاوه بر این، زنان به دلیل نبود امکانات صحی با موارد حاملگی خطرناک روبهرو شده و تن به جراحیها و طرزالعملهای صحیای میدهند که با وجود امکانات صحی مناسب با خطرات کمتر و به شکل مصئونتری انجام خواهند یافت. میزان مرگومیر مادران و نوزادان خیلی بالا است.
علاوه بر خروج اعلام شدهٔ نیروهای امریکایی از افغانستان، سایرکشورهای عضو ناتو نیز در نظر دارند تا نیروهایشان را همراه با امریکاییها از افغانستان خارج کنند. افغانهایی که با دیدبان حقوق بشر مصاحبه کردهاند از اینکه طالبان کنترل فزایندهای بر زندگی آنها بهدست خواهند داشت یا اینکه سطح خشونتها چندین برابر افزایش خواهند یافت، ابراز ترس و نگرانی کردهاند. این در حالی است که هم افزایش کنترل طالبان و هم بالا رفتن میزان خشونتها موجب کاهش کمکهای بینالمللی در افغانستان بهطور کل و کمکهای سکتور صحی مربوط به زنان بهطور خاص خواهد شد.
دیدبان حقوق بشر میگوید که لازم است تا کشورهای دونر رسیدگی به نیازمندیهای اساسی افغانها، به شمول نیازمندیهای صحی مربوط به زنان و دختران افغان را در اولویت قرار دهند. لازم است تا ایالات متحده امریکا و سایر کشورهای جهان با حضور نظامی در افغانستان، نیازمندیهای این کشور به کمکهای بینالمللی را بهطور جداگانه از تصمیم این کشورها مبنی بر خروج نیروهایشان ارزیابی کنند. این کشورها باید عمق و استعجالیت نیازمندیهای اساسی در افغانستان را شناسایی کرده و تحولات سیاسی و امنیتی را در پرتو خروج این کشورها از افغانستان و در شرایطی که نیاز به کمکهای بینالمللی بیشتر از پیش در این کشور محسوس است، دخیل نسازند.
خانم هیدربار، افزوده است: «در این برهه حساس زمان آن نیست که زنان افغان را تنها بگذارید؛ زنانی که اغلب با دو تصمیم سخت تغذیه خانوادههایشان و رسیدگی به امور صحیشان روبهرو میشوند. فراهمآوری مساعدتهای مالی برای سکتور صحی افغانستان یک موضوع مرگ و زندگی است – هر زمانی که این کمکها قطع شوند، زنان بیشتری خواهند مرد.»