(Brussel) – De Europese Unie en haar 28 lidstaten moeten onmiddellijk in actie komen om de mensenrechtencrisis aan te pakken die het resultaat is van jaren mismanagement van migratie en asiel, stelt Human Rights Watch vandaag. Met een humanitaire crisis op de Griekse eilanden en een disfunctioneel asiel-systeem in Hongarije, terwijl duizenden nieuw gearriveerden bescherming nodig hebben en velen de dood vinden aan de grenzen van de EU, moeten er belangrijke maatregelen worden genomen tijdens een EU-top op 14 september 2015.
“Europa laat een onthutsend gebrek aan menselijkheid en politieke wil zien in haar omgang met deze vluchtelingen- en migrantencrisis,” aldus Judith Sunderland, onderdirecteur Europa en Centraal-Azië van Human Rights Watch. “EU-leiders zouden zich moeten laten leiden door de noodzaak levens te redden en humane behandeling te garanderen.”
Human Rights Watch roept alle EU-besluitmakers op op zijn minst de volgende maatregelen te steunen:
- Meer veiligere en legale procedures voor mensen om asiel te zoeken of toevlucht te vinden in de EU zonder zich te moeten wenden tot gevaarlijke routes en mensensmokkelaars zonder scrupules. Dit betekent een significante toename van herplaatsing van vluchtelingen vanuit andere regionen in de wereld en ruimere mogelijkheden voor familiehereniging. Huidige toezeggingen van de EU voor hervestiging van 22.000 personen zijn ontoereikend. Een uitbreiding van het gebruik van visa op humanitaire gronden kan helpen, zodat mensen voor een tijdelijke periode naar de EU kunnen reizen, of asiel kunnen aanvragen.
- Reparatie van het kapotte asielstelsel van de EU. Ondanks gemeenschappelijke regels en normen bestaan er grote verschillen tussen de EU-lidstaten wat betreft de opvang, erkenningsvoorwaarden en integratietrajecten. De Europese Commissie moet zich meer inspannen om toezicht te houden en normen te handhaven, inclusief inbreukprocedures. Het Europese Ondersteunings Bureau voor Asielzaken, het Europese Vluchtelingenfonds en anderen moeten lidstaten die het niet lukt aan de regels te voldoen en staten die het leeuwendeel van de nieuwe aankomsten voor hun rekening nemen ondersteunen, om te zorgen voor een fatsoenlijke opvang, voor een correcte, snelle en transparante verwerking van de verzoeken, en om te garanderen dat rechten van asielzoekers en migranten volledig worden gerespecteerd.
- Robuuste zoek- en reddingsoperaties in de Middellandse Zee. Opgevoerde inspanningen sinds mei 2015 hebben een verschil gemaakt – deze inspanningen zouden moeten worden volgehouden op de lange termijn.
- Een permanent herhuisvestingsplan om asielzoekers te verdelen over de lidstaten. Dat zou helpen om de fundamentele verwarring te verhelpen die ontstaat uit de Dublin-verordeningen, die de verantwoordelijkheid voor de verwerking van asielaanvragen legt bij het eerste EU-land van aankomst. Dat legt een onredelijke last op de landen aan de buitengrenzen van de EU, zoals Griekenland, waar de huidige instroom en het slechte beheer daarvan hebben geleid tot een humanitaire crsis. Hervorming van Dublin is essentieel, zodat de verantwoordelijkheid wordt gebaseerd op capaciteit en andere relevante criteria in plaats van de plek van aankomst, en er moet rekening worden gehouden met de individuele omstandigheden van de asielzoeker.
- Stel een lijst op van “onveilige” landen waarvan kan worden aangenomen dat de inwoners internationale bescherming nodig hebben. Aanvragen kunnen dan worden verwerkt in gestroomlijnde procedures, wat kan helpen bij het verkleinen van groeiende achterstanden in asielstelsels te verkleinen. De benadering van EU regeringen ten opzichte van nationale groepen die gevaar lopen moet worden geharmoniseerd. De EU probeert het nu juist eens te worden over een lijst van “veilige” landen, met de bedoeling asielaanvragen van inwoners uit die landen te weigeren.
De ministers van Binnenlandse Zaken van de EU lidstaten gaan op 14 september in Brussel vergaderen in een buitengewone ontmoeting die vooral zal gaan over terugkeerbeleid, het bestrijden van smokkelnetwerken, en internationale samenwerking. Verwacht wordt dat Jean-Claude Juncker, de president van de Europese Commissie, in zijn 'State-of-the-Union' toespraak van 9 september commissie voorstellen zal presenteren.
Berichten in de media suggereren dat de Commissie gaat voorstellen dat de EU-landen moeten beloven 120.000 asielzoekers uit Italië, Griekenland en Hongarije te accepteren, om de druk aan de buitengrenzen te verlichten. Dat is drie keer het aantal dat in juli is besproken toen het voorstel nog alleen betrekking had op Italië en Griekenland. Destijds zegden de EU-landen toe om er slechts 32.256 op te nemen, ruim onder de doelstelling van 40.000. De Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties zei dat een aantal van 200.000 mogelijk elders moet worden ondergebracht.
De commissie zal naar verwachting ook een voorstel doen voor het instellen van een permanent mechanisme voor het, in noodsituaties, verdelen van asielzoekers tussen EU-landen.
Als ze snel worden geïmplementeerd kunnen deze maatregelen helpen bij het verbeteren van de situatie voor duizenden asielzoekers, aldus Human Rights Watch.
Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie hebben meer dan 350.000 mensen dit jaar de EU bereikt via de Middellandse Zee. Meer dan 2.000 kwamen om het leven tijdens hun reis. Het is onbekend hoeveel personen aan de landsgrenzen van de EU zijn gestorven in 2015.
"De EU heeft te veel tijd verspild met intern geruzie," zegt Sunderland. "Het is tijd voor elke EU-regering om haar verantwoordelijkheden te nemen ten aanzien van honderdduizenden mensen die bescherming nodig hebben, en aan de goede kant van de geschiedenis te gaan staan."
