دیدهبان حقوق بشر امروز گفت دو زن کرد، پخشان عزیزی و وریشه مرادی، با خطر اعدام قریب الوقوع در ایران روبهرو هستند.
در روز ۸ ژانویه ۲۰۲۵ دیوان عالی ایران حکم اعدام پخشان عزیزی را تأیید کرد که به عضویت در حزب حیات کردستان (پژاک) و «بغی از طریق عضویت در گروههای مخالف» متهم شده است. امیر رئیسیان، وکیل عزیزی، در مصاحبهای با روزنامه شرق در ۸ ژانویه گفت که شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور بدون توجه به ایرادات پرونده که تیم وکالت او در درخواست تجدید نظر مطرح کرده بودند، حکم را تأیید کرده است. شبکه حقوق بشر کردستان گزارش داد که در نوامبر ۲۰۲۴ دادگاه انقلاب ایران در تهران همچنین وریشه مرادی، دیگر زندانی کرد، را به اتهام «بغی از طریق عضویت در گروههای مخالف» به اعدام محکوم کرد.
ناهید نقشبندی، سرپرست پژوهشگری ایران در دیدهبان حقوق بشر گفت «مقامات ایران در اقدامی تعمدی برای ارعاب، از مجازات اعدام به عنوان سلاحی برای سرکوب مخالفان و هدف گرفتن نامتناسب فعالان سیاسی و اقلیتهای قومی بهره میبرند».
مأموران در روز چهارم ماه اوت ۲۰۲۳ در تهران عزیزی، که اصالتاً اهل مهاباد است، را به همراه پدرش عزیز عزیزی، خواهرش پرشنگ عزیزی، و شوهر خواهرش حسین عباسی، دستگیر کرده بودند. اعضای خانواده او پس از تنها دو هفته با وثیقه آزاد شدند. مقامات به مدت چهار ماه از دسترسی عزیزی به وکیل و ملاقات با خانواده جلوگیری کردند. شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران در ۲۳ ژوییه ۲۰۲۴ او را به اتهام بغی و عضویت در گروههای مخالف به اعدام محکوم کرد.
تصمیم تأیید حکم او مورد توجه ویژهای قرار گرفت و جرقه اعتراضاتی گسترده شد. بیش از ۳۴۰۰ هنرمند، نویسنده، روزنامهنگار، فعال سیاسی و مدنی، و دیگر شهروندان بیانیهای برای اعلام مخالفت جدی خود به این حکم امضا کردند. آنها گفتند که «هیچ جامعهای با ریختن خون انسانها عادلانهتر نخواهد شد. در مسیر عدالت، هیچ جایی برای کلمه اعدام وجود ندارد». چهرههای برجستهای نظیر آتنا دائمی، فعال حقوق بشر، جعفر پناهی، کارگردان سینما، و اسماعیل بخشی، فعال ایرانی، به اعلام مخالفت جدی خود با این حکم و محکوم کردن آن به عنوان اقدامی سرکوبگرانه دست زدند.
کمپین حقوق بشر در ایران گزارش داد که مرادی عضو جامعه زنان آزاد شرق کردستان است. نیروهای امنیتی مرادی را در ماه اوت ۲۰۲۳ در شهر سنندج در استان کردستان دستگیر کردند. او سپس به زندان اوین منتقل، و به مدت پنج ماه در سلول انفرادی نگاه داشته و شکنجه شد.
شبکه حقوق بشر کردستان خبر داد که مقامات به او اجازه دفاع از خود ندادند، و قاضی رییس شعبه به وکلای او نیز اجازه ارائه دفاعیه نداد.
خبرگزاری مجموعه فعالان حقوق بشر گزارش داد که در روز ۷ ژانویه دیوان عالی در تهران احکام اعدام بهروز احسانی اسلاملو و مهدی حسنی را تأیید کرد. این دو نفر به اتهامات بغی، محاربه، افساد فی الارض، و اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور در زندان اوین محبوس هستند. به گزارش بیبیسی فارسی، احسانی، فعال سیاسی، پس از شرکت در اعتراضات سراسری در ۲۰۲۲ در تهران دستگیر، و متهم به عضویت در سازمان مجاهدین خلق شد.
نیروهای امنیتی در ۲۸ نوامبر ۲۰۲۲ احسانی را در تهران دستگیر کردند. نیروهای امنیتی در ۹ سپتامیر ۲۰۲۲ حسنی را در زنجان دستگیر و او را به عضویت در سازمان مجاهدین خلق متهم کردند.
به گفته کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان، مقامات ایران در سال ۲۰۲۴ حداقل ۹۰۱ نفر را اعدام کردند که با افزایش تعداد زنان اعدامشده همراه بوده است. بیشتر اعدامها در سال گذشته به جرایم مرتبط با مواد مخدر برمیگشت اما مخالفان و افراد مرتبط با اعتراضات ۲۰۲۲ نیز در میان اعدامشدگان بودند.
نقشبندی گفت «جامعه بینالمللی باید فشاری سنگین به ایران وارد بیاورد تا تمامی اعدامها، مخصوصاً اعدام زندانیان بازداشتی به خاطر فعالیت سیاسی نظیر پخشان عزیزی و وریشه مرادی را متوقف کند».